14 oktober 1649, Venetië, Arnout Hellemans Hooft

Hier was ik blijd’ dat ik van de Duijtschen, of, ten minsten ’t landt, want met de Duijtschen had ik weijnigh te doen, verlost was: ’t is evenwel schoon: meest berghaghtigh, vol dorpen, schoone wijngaeden en steedtjes, eenige gansch onbewoont, meest ten deel verwoest. […] De menschen heel onbesnoeijt door de bank, uijtgenomen die, die de betaemlijkheijdt in andere landen geleert hebben. De gemeente is seer slaefachtigh: dese staeltjes heb ik ‘er altoos van gesien: dat 3 mans ons van Ceulen tot Mentz de rivier optrokken dat 3 paerden in die tijdt quaelijk souden gedaen hebben. De schipper nomden se ook anders niet dan peerden. Van Aughsburgh tot Venetjen toe liep ‘er ook een te voet altijdt bij ’t paerdt daer ’t de peerden quaedt genoegh hadden, gelijk ‘er de boode ook al een onder wegh moest laeten staen, en eenighe seer swack waeren. Die wat meer als gemeen sijn, sijn hoovaerdigh en opgeblaesen. Sij sijn in ’t gemeen groote dronkers. Vloeken is ‘er geen gebrek: daerom seijden sij tegen ons, als sij tegen malkander geweldigh vloeken en wij daerteghen spraeken, dat sij maer onder sigh reddeden. Het landt is meest steenachtigh, met kleij boven op en steentjes gemenght, vol bosch, en veel veranderingh van hooghten en laeghten.

In oktober 1649 stak Arnout Hellemans Hooft de Alpen over. Hij was naar eigen zeggen blij van Duitsland en de Duitsers verlost te zijn. De Duitsers waren volgens hem slaafachtig, grote dronkelappen en “heel onbesnoeijt door de bank”. De Duitse elite was ook nog eens opgeblazen en arrogant.